„By wierzyć w siebie, muszę mieć kogoś, kto we mnie uwierzy”
~ S.Garczyński
Początek roku szkolnego sprzyja refleksjom dotyczącym funkcjonowania naszych pociech w szkole. W biuletynie październikowym postanowiłam więc podzielić się z Państwem spostrzeżeniami na temat pomocnego zachęcania i motywowania oraz rozwijania w dziecku odwagi do pokonywania szkolnych trudności.
Jak wspierać dziecko?
Rodzice, którzy chcą wspierać swoje dziecko, własnym przykładem pokazują mu, w czym przejawia się zaangażowanie i wytrwałe dążenie do celu. Każdy, naprawdę każdy z nas może odnaleźć w swoim życiu takie sytuacje, które są przykładem postawy godnej naśladowania. Warto podkreślić, że wspieranie przejawia się nie w deklaracjach, a w konkretnych działaniach. Mama i tata, zainteresowani tym, jak radzi sobie w szkole ich latorośl, dążą do poznania tej szkoły. Uczestniczą w życiu klasy, znają przyjaciół swojego dziecka. Mają wiedzę na temat jego ocen, starają się nie dopuścić do powstania zaległości, których nadrobienie staje się niemożliwe. W niepokojących sytuacjach interweniują wcześnie i razem z nauczycielami szukają dobrych rozwiązań.
Wspieranie ucznia pracowitego, a na dodatek zdolnego, z całą pewnością nie jest zadaniem trudnym. Gorzej z urwisem, który od pierwszych dni w szkole pakuje się w same kłopoty. Od czego zacząć? Na trudne zachowania należy zawsze spojrzeć szerzej. W jakich sytuacjach te zachowania się pojawiają? Jaką informację niosą? Warto zastanowić się, jak dziecko czuje się w swojej klasie – czy doświadcza akceptacji, czy może odrzucenia lub izolowania? Jak radzi sobie w domu? Czy przypadkiem nie pojawiło się coś, co zasmuca go i niepokoi? Odczytanie zachowania dziecka w kontekście całej jego sytuacji życiowej jest niezbędnym warunkiem udzielenia mu mądrego wsparcia. Należy mocno podkreślić, że czasami uczeń swoim zachowaniem wskazuje na potrzebę doświadczenia granic. Rodzice powinni wtedy jasno wskazać, co w jego zachowaniu im się nie podoba i jakiej zmiany oczekują. Pozwoli to urwisowi zyskać pewność, że dorośli panują nad sytuacją.
Tym, co wspiera dziecko w szkole, jest także umiejętna pochwała. Słowo „umiejętna” nabiera w tym przypadku wyjątkowego znaczenia. Po pierwsze – podkreślenie właściwego zachowania działa na dziecko motywująco. Koncentrowanie się tylko na niedociągnięciach odbiera mu chęć do pracy nad sobą. Ale źle sformułowana pochwała może osiągnąć negatywny skutek – uczeń, które doświadcza zbyt szybkich, pobieżnych pochwał, często spoczywa na laurach i unika, w kolejnych sytuacjach, pełnego zaangażowania. Z kolei stałe, często nieadekwatne podkreślanie sukcesów dziecka wzmacnia w nim lęk przed aktywnością i obawę przed popełnieniem błędu – ten, kto wciąż słyszy, że jest ‘”naj”, boi się, że na bycie „naj” kolejnym razem już nie zasłuży. Dlatego w pochwałach i zachętach warto zachować równowagę – nie szczędzić ich, ale i też nie stosować bezrefleksyjnie. Unikać uogólnień („Wspaniale, cudownie”) – one nie są dla dziecka czytelne. Lepiej dokonać opisu tego, co widzimy („Twoja łąka jest bardzo kolorowa, narysowałeś dużo kwiatów”) i podkreślić to działanie, które zasługuje na szczególną pochwałę („To się nazywa przemyślana praca plastyczna”).
Na koniec chciałabym wspomnieć o mechanizmie, który w szkolnym funkcjonowaniu naszych pociech jest bardzo istotny. To mechanizm wpisywania w rolę. Słowa, które docierają do dziecka, kształtują jego wewnętrzne przekonanie o własnym zachowaniu, możliwościach, talentach i predyspozycjach. Nastolatek, który na przykład stale słyszy, że „jest niezdarą” wykonuje swoje zadania z większym lękiem i rzeczywiście zachowuje się niezdarnie. Słowa mogą więc wspierać go na drodze do samodzielności („potrafię”), mogą także utwierdzać w przekonaniu, że punktowane negatywne cechy w nim przeważają. Warto więc w rozmowie z dzieckiem koncentrować się na zachowaniach, na których nam zależy (nazywać to, co dziecko ma robić, a nie to, czego ma nie robić), dostrzec to, co już udało się dobrze wykonać, a przede wszystkim – tworzyć takie sytuacje, które sprzyjają doświadczeniu siebie w dobrej, wartościowej roli.
Zachęcamy do skorzystania z pomocy poradni GENIUS LOCI w celu terapii i uzyskania porad psychologa.
Więcej informacji na temat Niepublicznej Specjalistycznej Przychodni Psychologiczno-Pedagogicznej prowadzonej na łamach Centrum Medycznego Dr Smółka znajdziesz na stronie https://drsmolka.pl/geniusloci/