Szukaj
Close this search box.

Co to jest trzeci migdał?

Co to jest trzeci migdał i gdzie się znajduje?

Trzeci migdał, zwany też migdałkiem gardłowym lub adenoidem znajduje się na tylnej ścianie gardła nad migdałkami podniebiennymi za podniebieniem miękkim. Często mylony jest przez pacjentów z języczkiem, który zwisa nam u wejścia do gardła. W przeciwieństwie do migdałków podniebiennych, które możemy zobaczyć po szerokim otwarciu ust, trzeciego migdałka nie da się zobaczyć. Może go jedynie obejrzeć lekarz, używając specjalnego lusterka laryngologicznego, mikroskopu lub giętkiego endoskopu, czyli fiberoskopu.

Migdałki podniebienne oraz migdałek gardłowy wchodzą w skład pierścienia chłonnego Waldeyera, stanowiącego skupisko tkanki limfatycznej, położonej na granicy między ektodermalną a endodermalną częścią drogi oddechowej i pokarmowej. Na pierścień Waldeyera, który nazywany jest strażnikiem dróg oddechowych, składają się ponadto migdałek językowy, migdałki trąbkowe, pasma boczne oraz grudki chłonne, rozsiane w błonie śluzowej tylnej ściany gardła. Migdałki są obecne już w okresie płodowym, ale swoje struktury funkcjonalne wykształcają po porodzie pod wpływem kontaktu z antygenami otoczenia. Od 1. do 3. roku życia powiększają się systematycznie, maksymalną wielkość osiągają między 3. a 7. rokiem życia. Potem ulegają stopniowej inwolucji aż do wieku pokwitania. Pierścień chłonny Waldeyera stanowi integralną część układu odpornościowego, biorącego aktywny udział w obronie ogólnej i miejscowej. Jego lokalizacja na skrzyżowaniu drogi oddechowej i pokarmowej umożliwia stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Podstawową rolą migdałków jest rozpoznawanie i informowanie ustroju o otaczających antygenach, uruchamianie obwodowej linii obrony miejscowej i ogólnej oraz neutralizacja i niszczenie antygenów w wyniku rozwoju odpowiedzi humoralnej i komórkowej.

Nawracające stany zapalne i nieskuteczne leczenie zachowawcze, mogą całkowicie zmienić strukturę histopatologiczną i anatomiczną, a co za tym idzie, również funkcję immunologiczną migdałka.

Dlaczego migdałki u dzieci przerastają?

Migdałki u małych dzieci, stanowią pierwszą barierę układu immunologicznego, kontaktują się z bakteriami i wirusami, dostającymi się do organizmu przez nos i jamę ustną. W tkance limfatycznej migdałków zaczynają się fizjologiczne procesy związane ze zwalczaniem infekcji. W następstwie tych reakcji dochodzi do obrzęku i przerostu tkanki migdałka. W normalnych warunkach po wyzdrowieniu objętość migdałka zmniejsza się samoistnie, jednak gdy infekcje są częste lub/i dziecko jest alergikiem, to ciągle dochodzi do podrażnienia tkanki limfatycznej . W takich warunkach migdał nie wraca do wyjściowych rozmiarów, a nawet powiększa się.

Przerośnięty trzeci migdał zatyka ujścia trąbek słuchowych (trąbek Eustachiusza), które są anatomicznym kanałem łączącym gardło z uchem środkowym. Niedrożność trąbek słuchowych może prowadzić do wysiękowego zapalenia ucha .

Przerost trzeciego migdałka jest zjawiskiem dość powszechnym u małych dzieci. Nierzadko jednocześnie przerastają migdałki podniebienne, co potęguje problemy dziecka z oddychaniem i przełykaniem.

Przerośnięty i obrzęknięty trzeci migdał jest przyczyną następujących objawów i schorzeń u dzieci:

● Zablokowany i niedrożny nos (dziecko oddycha wyłącznie ustami)
● Niedosłuch i wysiękowe zapalenie ucha
● Problemy ze spaniem (bezdechy podczas snu, częste wybudzanie się ze snu, zmęczenie i niewyspanie)
● Chrapanie
● Ból gardła związany z wysuszeniem błony śluzowej
● Powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

Dodatkowo przerost migdałka gardłowego u dzieci może być przyczyną ich nadpobudliwości, moczenia nocnego i zaburzeń wzrostu.

Co to jest adenotomia i jak przebiega zabieg wycięcia trzeciego migdałka?

Adenotomia to medyczna nazwa zabiegu wycięcia trzeciego migdałka. Przeprowadzana jest w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym, a wypis do domu następuje w dniu następnym. Badania dowodzą, iż ilość infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci po adenotomii wyraźnie się zmniejsza. Ponadto migdał jest tylko częścią układu odpornościowego i układ ten radzi sobie skutecznie ze zwalczaniem infekcji po zabiegu.

Trzeci migdał – leczenie, jakie wybrać?

Leczenie może być zachowawcze (podanie leków) lub operacyjne – adenotomia. O tym, który sposób będzie w danym przypadku najlepszy, decyduje lekarz laryngolog. Przy wyborze sposobu postępowania należy wziąć pod uwagę wszystkie aspekty kliniczne, nasilenie i czas trwania objawów, prawdopodobne i potwierdzone przyczyny przerostu, wyniki badań wykonanych w kierunku ewentualnych wrodzonych i rozwojowych zaburzeń twarzoczaszki czy skutków przebytych urazów. Istotny jest też wiek chorego. Jeśli to możliwe, w pierwszej kolejności powinny być rozpoznane i wyeliminowane środowiskowe czynniki przerostu tkanki limfatycznej pierścienia gardłowego. W efektywnym leczeniu znaczenie będzie miała poprawa diety ze zrównoważeniem ilości węglowodanów, wyeliminowanie alergenów wziewnych przez czasową zmianę klimatu czy przerwa w chodzeniu do przedszkola. Należy pamiętać również o udowodnionym negatywnym wpływie biernego palenia tytoniu na przerost tkanki limfatycznej nosogardła. Niełatwo jest odpowiedzieć na pytanie, jak długo trzeba czekać na efekt leczenia zachowawczego. Uporczywa terapia bywa uciążliwa dla dziecka również ze względu na przyjmowane w tym czasie leki i ich działania uboczne. Częsta nieobecność na zajęciach przedszkolnych lub szkolnych skutkuje zaległościami w nauce, pogorszeniem wyników i dodatkowym stresem. Jeżeli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, konieczny jest zabieg operacyjny. Należy podkreślić, że operacja usunięcia trzeciego migdałka po trzecim roku życia nie osłabia odporności dziecka, a często daje wyraźną poprawę stanu ogólnego. Dziecko przestaje chorować, udrażnia się nos oraz poprawia się stan słuchu.

W jakim wieku najlepiej usunąć trzeci migdał u dziecka?

Większość lekarzy jest zdania, że nie powinno się usuwać migdałka gardłowego u dzieci poniżej 3 roku życia, niemniej, jednak gdy trudności z oddychaniem i bezdechy oraz niedosłuch (pomimo prawidłowego leczenia zachowawczego) utrzymują się, zabieg operacyjny jest konieczny. W przypadkach, kiedy przerostowi trzeciego migdałka towarzyszy przerost migdałków podniebiennych, przeprowadza się zabieg ich jednoczesnego przycięcia, czyli tonsillotomię lub ich całkowitego usunięcia.

Inne artykuły autora:
Ostre i przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego u dzieci

Poznaj sylwetkę autora: dr. hab. n. med. Wojciecha Smółki.

Informacja o Cookies

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie. Zaakceptuj, by korzystać z serwisu.